Bandera – terrorysta z Galicji

Książka Władysława Romanowskiego jest pozycją niezwykle wartościową. To prawdopodobnie jedyna napisana w języku polskim biografia (a na pewno najobszerniejsza) poświęcona Stepanowi Banderze. Dzięki niej możemy poznać oraz prześledzić życie najsłynniejszego lidera ukraińskich nacjonalistów, którego działania doprowadziły najpierw do fali terroru, a następnie ludobójstwa. To wreszcie historia człowieka, który poniósł polityczną klęskę, ale przedtem zdołał głęboko podzielić narody polski i ukraiński. Dzieli je skutecznie do dzisiaj.

Autor zręcznie przedstawia skomplikowaną postać na tle zmieniających się w ciągu lat okoliczności i burzliwych wydarzeń: młodości na ”zbyt polskiej” Ukrainie, pierwszych zamachów przeciwko polskiej władzy, procesu i więzienia, aż po tragiczny czas wojny i mizerną egzystencję w powojennym Monachium, gdzie Bandera został zamordowany. Książka jest podzielona na pięć głównych rozdziałów, a te dzielą się na podrozdziały mające średnio po siedem stron.

Co jest w niej najważniejsze? To, że nie ma w niej uproszczonej, podręcznikowej wizji historii, jest za to przemyślane ukazanie złożonego charakteru przemian, tego, jak socjopatyczny fanatyk ponoszący porażki stał się legendą za życia. Tak – po zaznajomieniu się z działaniami Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów kierowanej przez Banderę czytelnik może czuć wręcz politowanie. Podobnie może być wtedy, kiedy przeczyta o tym, jak Niemcy ”ograli” Ukraińców podczas drugiej wojny światowej, a wciąż oddanego Banderę zwyczajnie uwięzili. Całość nie jest jednak zabawna. W 1959 roku Bandera ginie z rąk sowieckiego agenta. Ta śmierć uczyniła z niego męczennika, nadała mu rangę narodowego symbolu. Książka pokazuje także nieco spraw związanych z wywiadami mocarstw oraz ich agentami.

Na końcu Wiesław Romanowski przedstawia i omawia mity narosłe wokół postaci Bandery, a to właśnie one najlepiej pokazują aktualność problemu.

Nie dopatrzyłem się minusów. Nie istnieją wydane po polsku pozycje, z którymi można by ją porównać. Biografia Bandery była po prostu potrzebna!

To wciągająca, sprawnie napisana lektura – nieduża objętościowo, lecz skondensowana i bogata w fakty. Bardzo ładnie wydana, w twardej oprawie, zawiera wiele interesujących zdjęć. W internecie można ją nabyć już za 21 złotych, co jest świetną ceną. Zdecydowanie polecam.

Schnee

Wiesław Romanowski, Bandera. Terrorysta z Galicji, Wydawnictwo Demart, 2012