Cuda wydobyte z ruin

W 1945 roku Londyn zabliźnia powojenne rany i wraca do życia. Tuż przed stabilizacją jest jednak zawsze taki napięty czas nerwowości, chaosu, niespodziewanych wydarzeń. Właśnie w takiej chwili rodzice czternastoletniego Nathaniela i jego dwa lata starszej siostry Rachel ich opuszczają i wyjeżdżają zawodowo na rok do Singapuru. W pełnym zamętu i zagrożenia powojennym Londynie była to decyzja niezwykła. Staje się niepokojąco intrygująca, gdy kilka miesięcy po wyjeździe rodziców, dzieci odkrywają ukryty w kącie w piwnicy podróżny kufer matki. Ten, który przy nich pakowała na podróż do Singapuru.

„W roku 1945 rodzice wyjechali i zostawili nas pod opieką dwóch mężczyzn, którzy mogli być kryminalistami” – tak zaczyna się najnowsza książka Michaela Ondaatje „Światła wojny”. Zarówno wyjazd rodziców Nathaniela i Rachel, jak i wybór na ich opiekuna człowieka nazywanego Ćmą, mającego dwuznacznych przyjaciół z kryminalnego pogranicza, są owiane aurą tajemniczości, niedopowiedzeń, dziwnych wydarzeń. Dzieci po czasie tęsknoty za rodzicami, odnajdują się w tym niesprzyjającym świecie, tuż przed wejściem w dorosłość, traktując koniec dzieciństwa jak przygodę. Ryzykowną, niebezpieczną i pociągającą.

Kilkanaście lat później, dorosły dwudziestoośmioletni Nathaniel, w otoczonym murem ogrodzie swojego domu w Suffolk, próbuje zrozumieć w czym tak naprawdę uczestniczył. Kluczem do zrozumienia tamtych lat jest historia jego matki. Nathaniel ze wspomnień układa mapy wydarzeń, podąża tropami przeszłości, odkrywa prawdziwe tożsamości dorosłych opiekunów swojego i siostry dzieciństwa, wchodzi na drogi, które prowadzą go do enigmatycznego świata służb specjalnych.

W „Światłach wojny” piękno i miłość mieszają się z kłamstwem i zdradą, a pełna luk pamięć wodzi za nos po niedokończonych historiach. Tylko Michale Ondaatje, kanadyjski pisarz, poeta i filmowiec, z mroku wojny, jej ruin i zgliszcz potrafi wydobyć cuda. Jego przepełnione smutkiem, tęsknotą i niespełnionymi pragnieniami książki są wyjątkowymi opowieściami o miłości. Taki był słynny „Angielski pacjent”, który przyniósł Ondaatje światową sławę, uhonorowany Nagrodą Bookera, a w 2018 roku Złotym Bookerem, jako najlepsza książka w 50-letniej historii przyznawania tego wyróżnienia. Takie są też „Światła wojny”, nominowane do Bookera w 2018 roku.

Katarzyna Amon

Michael Ondaatje, Światła wojny, przekład: Andrzej Szulc, Wydawnictwo Albatros, 2019