Człowiek w służbie ideologii

Najskromniejsza objętościowo i jednocześnie najciekawsza autobiografia jaką spotkałam. Poprzez losy noblisty poznajemy rzeczywistość Chin od lat 70-tych XX w. do początków XXI w. Prześladowany od lat szkolnych dziwnym pechem, autor brnie przez rzeczywistość trochę pod prąd. Nieustannie próbuje sprostać wymaganiom obowiązującym w szkole, rodzinie i wśród rówieśników. Przypadek jednak stawia go zawsze w innym położeniu niż to, do którego dążył i o którym marzył.

Wyrzucony ze szkoły podstawowej, marzy o karierze pisarza. Żeby jednak zadośćuczynić oczekiwaniom rodziców zgłasza się do wojska. Zostaje przyjęty, ale dopiero za … trzecim razem. Kiedy z rozkazu przełożonych ma zdawać egzaminy na wyższą uczelnię obowiązki zastępcy dowódcy plutonu przejmuje siedemdziesięciosiedmioletni żołnierz. Bohater nie ma jednak okazji sprawdzić się na egzaminie – jednostka wojskowa, w której służy traci przydział miejsc na uniwersytecie …

Po wielu perturbacjach autor osiąga swój cel. Jednocześnie wspaniale pokazuje świat chińskiej ideologii, która człowieka traktuje jak trybik w ogromnej maszynie podlegający bezproblemowej wymianie. Kiedy kierunek ideologii ulega zmianie, władze nakazują porzucenie rozpoczętych działań nie bacząc na dezorganizację życia jednostek i całych społeczności.

Wnikliwa i bezlitosna obserwacja jest cechą charakterystyczną Mo Yan’a – jak pokazał rok 2012 wartą nagrody Nobla.

Ewa Buszac – Piątkowska

Mo Yan, Zmiany,WAB 2013