Muzy swoich Mistrzów

Fascynowały urodą (no, może nie wszystkie), intelektem i przebiegłością (to niektóre), ale na pewno wszystkie były Muzami wielkich malarzy – Leonarda da Vinci, Goyi, Witkacego, Balhusa, Salvadora Dali, Amadeo Modiglianiego, Jana Vermeera, Gustawa Klimta, Edouarda Maneta, Henri deToulouse – Lautreca, Pabla Picassa, Jacka Malczewskiego. Nazwiska znane i cenione przez historyków sztuki i marszandów. To właśnie dla nich Mistrzowie tracili głowę, rozwodzili się z żonami, by później, czasami długimi latami tkwić w toksycznych relacjach i niedostatku. Ale o tym portrety te już nie opowiadają. Są w nich zawarte jedynie najlepsze momenty związku – miłość, pożądanie i fascynacja. Emocje, które uczyniły te kobiety nieśmiertelnymi, tak jak ich twórców. Dziś obrazy podziwiają zwiedzający muzea oraz właściciele prywatnych kolekcji. Przetrwały czasami stulecia by nadal zaświadczać jak wyjątkowymi, czasami demonicznymi, kobietami były. Były? Są nadal. Wszak wciąż kuszą uśmiechem, powabem, tajemnicą. Wciąż trwają.

To znakomita, polecenia godna, książka. Pani Małgorzata Czyńska, historyczka sztuki z wykształcenia, podążyła tropem uczuć i emocji opisując światowe dzieła malarskie – portrety kobiet. Autorka pokazuje epoki historyczne, w których powstały, odsłania tajemnice ich związków. Pisze o intymnych relacjach Muz i Mistrzów, ale robi to w sposób dyskretny i wysublimowany. Niektóre opisy bawią, inne wzruszają, ale żadne nie szokują.
Wczytujemy się np. w historię Gustava Klimta, który będą mężczyzną niestałym niczym motyl wolał „zamiast żenić się podarować kobiecie portret”, czy Salvadora Dali, który u schyłku życia nie potrafił żyć pod jednym dachem z Galą, tak była nieznośna. Ale gdy zmarła Mistrz stracił sens życia, przeżył ją tylko dwa lata mówiąc, że „Galę kochał bardziej niż matkę, bardziej niż ojca, bardziej niż Picassa, a nawet bardziej niż pieniądze”. Czy nie jest to przekonujące?

Eka

Małgorzata Czyńska – „Kobiety z obrazów”. Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2020