Poniedziałki z autorami naszych lektur na Uniwersytecie Szczecińskim

W ramach projektu Akademia Czytania Ustawicznego Wydział Filologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego oraz Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza Oddział w Szczecinie prowadzą cykl wykładów otwartych pod wspólną nazwą „Autorzy naszych lektur”. Celem jest wskrzeszenie wspomnień poprzez powrót do lektur szkolnych, przeczytanie ich po raz drugi i odszukanie aktualnych wartości. To tak jakbyśmy znowu zasiedli w ławce szkolnej, ale z bagażem doświadczeń dorosłego człowieka.

19 listopada br. odbyło się już trzecie spotkanie z tego cyklu. Poświęcone zostało „nauczycielowi narodu” czyli Bolesławowi Prusowi i jednej z najwybitniejszych polskich powieści „Lalce”.

Mało kto wie, że Bolesław Prus obok Janusza Korczaka, Józefa Ignacego Kraszewskiego i ks. Piotra Skargi jest patronem roku 2012. Nie zostało to jednak ustanowione uchwałą Sejmu RP, lecz na mocy decyzji UNESCO podjętej na wniosek Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza podczas 36. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO w Paryżu. Powodem złożenia takiego wniosku była przypadająca w 2012 roku setna rocznica śmierci pisarza.
Obserwując wydarzenia związane z tą rocznicą można stwierdzić, że przebiegają one bez rozmachu i rozgłosu, w cieniu innych jubileuszowych imprez. Bolesław Prus byłby chyba z tego zadowolony, bo sam był wrogiem stawiania pomników i jako pisarz czy artysta był przeciwny celowym działaniom dążącym do kontaktu z publicznością. Sam oczyszczał swoją biografię z elementów wzbudzających ciekawość otoczenia. Dziś powiedzielibyśmy, że brak mu było cech PR. Na szczęście miłośnicy jego twórczości zorganizowali w ramach Roku Prusa kilka wydarzeń.
Jednym z najbardziej spektakularnych był happening młodzieży „Prus-ow-ski” zorganizowany w Warszawie w dniu 19 maja br. a więc dokładnie w dzień stulecia śmierci pisarza. W programie imprezy był przemarsz uczestników w historycznych strojach, odgrywanie scenek rodzajowych na podstawie utworów Prusa i prezentacja bohaterów jego dzieł.
Za sprawą inicjatywy Akademii Czytania Ustawicznego mieszkańcy Szczecina też mieli wczoraj okazję spotkać się z Izabelą Łęcką, Stanisławem Wokulskim i Ignacym Rzeckim. Na spotkanie z tymi niezapomnianymi postaciami z powieści „Lalka” poprowadziła słuchaczy dr Aleksandra Krukowska. Ignacy Rzecki poprzez zamieszczenie w powieści „Pamiętnika starego subiekta” staje się drugim pierwszoplanowym narratorem utworu. Umie pisać, więc pisze, ale nie wie do czego to pisanie właściwie jest potrzebne, nie zna wartości literatury. Dziś w dobie niechęci do czytelnictwa można natknąć się na wielu Rzeckich w naszym społeczeństwie.
Izabela Łęcka piękna i próżna kobieta jest twarda jak monolit. Dba o swój wygląd, ale nie pielęgnuje i nie rozwija swojego wnętrza. Jakież to aktualne. Funkcjonuje jak zaprogramowany mechanizm, do którego klucz bezskutecznie stara się odnaleźć Stanisław Wokulski. Idealizuje on ukochaną, widzi w niej kobietę-anioła, stąpa po jej śladach, wielbi przedmioty, na które choćby spojrzy. Pragnie miłości i wiedzy. Swoją postawą antycypuje współczesny świat. Czyż i dziś nie drąży nas poczucie wyobcowania, destabilizacji, przesilenia i bezsilności? Można się zgodzić ze słowami literaturoznawcy Henryka Markiewicza, że „Lalka” to „tekst życia”. Najpierw czytamy go w szkole z obowiązku, a potem już wracamy do niego przez całe życie. Prus nie daje nam w „Lalce” co prawda odpowiedzi na pytanie, jak żyć, ale przedstawia mechanizm społecznego działania, krążenie plotki, posądzeń, niedomówień. Czytelnik otrzymuje garść informacji i na ich podstawie sam musi dociec prawdy. Autor nakłania nas do główkowania, dociekania, zastanawiania się, gdybania, odgadywania, wybierania. Przecież tak właśnie musimy czynić każdego dnia przez całe życie. Ustawicznie.

Spotkania organizowane przez Akademię Czytania Ustawicznego to ciekawa konfrontacja nas samych. Co zrozumieliśmy i zapamiętaliśmy z naszych lektur szkolnych, gdy byliśmy nastoletnimi uczniami, a co interesującego możemy znaleźć w nich dziś już jako ludzie dorośli?
Takie literackie przygody możemy przeżywać w każdy poniedziałek w gościnnych progach Instytutu Polonistyki i Kulturoznawstwa na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Szczecińskiego przy al. Piastów 40 b (budynek nr 3, sala 100) o godz. 17.30.
W najbliższy poniedziałek (26.11.2012) wykład dr hab. Jerzego Madejskiego na temat laureatki literackiej Nagrody Nobla z 1996 roku – Wisławy Szymborskiej. Taka gratka dwa razy się nie zdarza, przyjdźcie więc koniecznie.

Wioleta Słoka