SOBOTA – 9 września 2023

SOBOTA – 9 września 2023

Pod naszym patronatem m.in. 

Pod naszym patronatem m.in. 

Książka w prezencie

Książka w prezencie

WSPÓŁPRACA

WSPÓŁPRACA

Pozostałość po człowieku

Od lat czekamy na nową ustawę o cmentarzach i pochówkach. Tym bardziej więc warto sięgnąć po nową książkę Urbańczyka. To wyczerpujący przegląd sposobów chowania człowieka w różnych czasach i kulturach, od bliskiego nam złożenia zwłok w ziemi do tzw. wież milczenia, gdzie nagie ciała kładzie się na pożarcie sępom.
Zwłoki od dawna stanowiły dla nas pewien psychiczny, a z czasem także kulturowy fenomen. Oto bowiem martwe ciało, które pozostało po żyjącej osobie, nie można już uważać za podmiot taki jak my: wszak nie jest sprawcą swego działania, nie wchodzi w relacje z innymi. Z drugiej jednak strony zmarły nie stał się takim samym przedmiotem jak każdy inny, kamieniem, drzewem, zwierzęciem. Ten poznawczy dysonans na pewnym etapie samorozwoju człowieka wzmocniony został uświadomieniem sobie własnej śmiertelności. To zaś poskutkowało powstaniem „idei” nieśmiertelności, a stąd już był krok do praktyki chowania zwłok. Zwyczaj ten, zapoczątkowany ok. 100 tysięcy lat temu na Bliskim Wschodzie, stał się jednym z wyznaczników człowieczeństwa.

Książka Urbańczyka to swoiste kompendium stosunku do zwłok w różnych kulturach. Stosunku czasami niezwykle egzotycznego, ale zawsze pełnego szacunku, żeby nie powiedzieć nabożności, wszak zwłoki niekiedy przyjmują charakter sacrum.
Na zakończenie, jakby podpowiadając posłom możliwe rozwiązania, autor prezentuje kilka istniejących już lub planowanych cmentarzy przyszłości, np. jako podwodnej rafy (Floryda). Mnie jednak najbardziej przekonuje idea zmieszania prochów z ziemią, co stanie się podglebiem dla posadzonego następnie drzewa. Nawiasem mówiąc już 200 lat temu Markiz de Sade chciał po śmierci zamienić się w dębowy zagajnik.

Andrzej Banasiak

Przemysław Urbańczyk, Trudna historia zwłok, tom 1, Wrócisz do ziemi, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2020

Leave a Reply

You can use these HTML tags

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>